Manas’ın Doğuşu

Dirse Han önce çocuklarının olmayışı­nın sebebini kusur senden midir benden midir diye iki taraflı düşünüyorsa da da­ha sonra eşini cezalandırmakla tehdit ediyor. Buna karşılık hatunun teklif et­tiği pratikleri yerine getirerek dilek dili­yor ve bir oğulları dünyaya geliyor.

Manas Destanı’nda Manas’ın babası Yakup Han Manas doğmadan önce eşi Çiriçi’yi şöyle suçlar: Çiriçi’yi alalı Ben bir çocuk öpmedim Çiriçi saç taramadı Allah’a tövbe edip Hiç işime bakmadı Belini sıkı bağlamadı Bana oğul doğurmadı Çiriçi’yi alalı Oldu tam ondört sene Elmalıkta yuvarlanmadı.

Kaplıcada gece yatmadı
Kısırlıktan kurtulup kutsal yol bulmadı
Ey Allahü Taalâ kendini bana yâr et
Çiriçi’nin rahminde bir erkek evlat var et.
Bir süre sonra Manas doğunca Yakup’ Han bu büyük olayı toylar törenlerle kutlar.

Horasan beyi Kama Bek, Arsari Bay’ın Mama adlı güzel ve iyi huylu kızım severek alır. Kama Bek ile Mama Bike evlenirler, aradan uzun yıllar geçer. Ma­ma Bike’nin çocuğu olmayınca Kama Bek, eşini geri, erkek kardeşlerinin yanı­na gönderir.

Çocuk sahibi olamayan kadın daima küçük görülmüş ve çok kere de eşinden ayrılmak zorunda kalmıştır. Dede Kor­kut kitabında Bam Çiçek’in yerine kal­kıp oynayan Kısırca Yenge’ye Beyrek şöyle hitap eder:
And içmişim kısır kısrağa bindiğim yok Karavaşa vardığım yok Öküz ardında sarvanlar sana bakar Buldun buludun gözlerinin yaşı akar Onların yanına var.

Kısırca Yenge daha fazla bu türlü sözler işitmemek için hemen yerine oturur. Kadınm çocuk sahibi olamaması onun için büyük bir kusur ve eksiklik olarak her zaman ifade edilmiştir. Ancak Türk­lerin Yaratılış ve Türeyiş Destanı’nda kadın Tanrı’nın koyduğu yasağı çiğnedi­ği ve çiğnettiği için üreme cezasına çarp­tırılmıştır. En çok kadına kızan Tanrı şöyle söyler:

Vefasızlık örneği, ey Ece adlı kadın Şeytan sözüne kandın, onun aşma bandın Benim yeme dediğim mey vay alıp yedm Üstelik eşine de al, bunu ye dedin. Bundan sonra çocuğu hep kadınlar doğuracak Doğum ağrılarıyla, ıstıraplarla boğulacak. Tanrı erkeğe de şöyle hitap etmiştir: Sen de kadına uydun, tuttun şeytan
sözünü Şeytan aşını yiyip, kaybettin sen özünü Eğer yemeseydin sen şeytanm bu aşım Benim sözümü tutup çevirseydin başını Olurdun eş arkadaş, Tanrı yamnda er
geç Sizler çocuk doğurun türetin soyunuzu Dokuz kız, dokuz oğlan türetsin boyunuzu Ben payıma yaratmam, faydasız insanoğlu.

Yaratılış destanında Tanrı’mn yasak ettiği meyvayı şeytana uyarak yiyen ka­dın en büyük cezaya lâyık görülmüş, ka­dına uyarak meyvayı yiyen erkeğe de ar­tık kendi ekmeğini kazanmak için çalış­mak görevi verilmiştir. Kadın doğura­cak erkek çalışacaktır. Kadınla erkek arasındaki iş bölümü Tanrı tarafından böyle yapılmıştır.