KARAHANLILAR

Orta Asya’da kurulan ilk Müslüman-Türk devleti Karahanlılar (992-1212)’dır.Karahanlılar devrinde devletin başın­da bulunan Han (veya hakan)dan sonra, eski Türk telakkisine uygun ola­rak Hatun söz sahibidir. Buna rağmen siyasî olaylarda hatunların faal bir rol oynadıkları hususunda şimdiye kadar yapılan araştırmalarda, ortaya çok az bilgi konulabilmiştir. Bununla ilgili ola­rak tespit edebildiğimiz bir örnek vardır. Doğu Karahanlı hakanlarından Muham­med (1056-1057) onbeş ay kadar hüküm sürdükten sonra yerini büyük oğlu Hü­seyin’e bırakmıştı. Ancak burada duru­ma Muhammed’in ismi zikredilmeyen, ikinci karısı müdahale etmiş ve oğlu İbrahim’i tahta çıkarabilmek için kocası dahil ailenin birçok ferdini ortadan kal­dırmaktan çekinmemişti.

Böylece İbra­him Doğu Karahanlı tahtma annesi sa­yesinde çıkabildi. O iki yıl hüküm sürebil­di. Annesinin onun üzerindeki etkisi da­ha sonra da devam etmiş olmalıdır. Ni­tekim, İbrahim annesinin teşviki ile Barshan hakimi ve aym sülâleden Ymal Tegin üzerine yürümüş, fakat mağlup edilerek öldürülmüştür (1059). Bu hatunun akıbeti hakkında ise bir bilgi yok­tur.