Tür Destanlarında Kadınların Eşlerine Bağlılıkları

Kadınların eşlerine bağlılıkları ve fe­dakârlıklarını sergileyen örnekler de Türk destanları arasında mühim bir yer tutar.
“Duha Koca Oğlu Deli Dumrul” adını taşıyan hikayede Deli Dumrul Müslümanlığı tam manâsıyla kavrayamamış bir Oğuz kahramanıdır. Azrail’in genç bir yiğidin canını aldığım öğrenince Az­rail’le savaşmaya kalkar. Onun bu dav­ranışı Tanrı’mn hoşuna gitmez ve Az­rail’e Deli Dumrul’un da camnı almaşım emreder.

Azrail Deli Dumrul’un canını almaya gelince Deli Dumrul yaptığı ha­tayı farkeder ve Tanrı ‘dan aff diler. Tanrı da canına karşılık can bulursa onu ba­ğışlayacağını bildirir. Deli Dumrul anne ve babasından can dilerse de isteği kabul edilmez. Bunun üzerine eşine gide­rek yaptığı hatayı anlatır ve onunla helallaşıp, gönlünün sevdiğine varmasını söylediğinde eşi ona öyle hitap eder: Ne dersin ne söylersin Göz açuban gördüğüm Gönül verip sevdiğim Koç yiğidim şah yiğidim Tatlı damak verip soruşduğum Bir yasdıkta baş koyup emişdiğim Karşı yatan kara dağları Senden sonra ben neylerem.

Yaylar olsan benim korum olsun Soğuk soğuk sularm İçer olsam benim kamm olsun Altm akçan harcar isen benim kefenim olsun Tavla tavla şahbaz atın Biner olsam benim tabutum olsun Senden sonra bir yiğidi Sevip varsam bile yatsam Ala yılan olup beni soksun Senin o muhannet anan baban Bir canda ne var ki sana kıyamamışlar Arş tanık olsun kürsi tanık olsun Yer tamk olsun gök tanık olsun Kadir Tanrı tanık olsun Benim canım senin camna kurban olsun. Eşinin bu davranışı Deli Dumrul’u çok duygulandırır, eşinin kendi yerine ölmesine razı olmaz. Tanrı’ya tekrar yal­varır. Tanrı’ya Deli Dumrul’un sözleri hoş gelir ve onu affeder. Hem eşine hem Deli Dumrul’a 140’ar yıl daha ömür ve­rir.

Dede Korkut kitabında “Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek” hikayesinde de Beyrek esir düştüğünde eşi Banı Çiçek onbeş sene bekler. Ancak Beyrek’in ölüm haberi geldikten sonra ağabeyisi Deli Karçar’ın zoru ile evlenmek mecbu­riyetinde kalır. Beyrek’e karşı duyguları değişmemiştir. Banı Çiçek’in düğününe ozan kıyafetinde gelen Beyrek’in sorula­rına şöyle cevap verir:

Beyrek gideli Bambam tepe başına çıktığım çok Kargu gibi kara saçum yolduğum çok Güz alması gibi al yanağım yırttığım çok Gelen ile gidenden sorduğum çok Han yiğidim Beyrek deyü ağladığım
çok.