Anormal davranışın tedavisi
Anormal davranışın tedavisi
Anormal davranışın tedavisi, psikiatri klinikleri ve ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinde yapılır. Psikiatristler ve kilinik psikologları çeşitli medikal ve psikolojik araçlar kullanarak hastalığın tipini teşhis ederler. Daha sonra da tıbbî ve psikolojik yöntemler uygulanarak tedavi yapılır.
Tıbbî tedavi ilaçla, ameliyatla veya elektrik şoku ile gerçekleştirilir. Ameliyat organik beyin hastalarında uygulanır. Şok tedavisine son çare olarak başvurulur. Hasta ya iyileşir veya tamamen ilişkisini keser. Doktorun kararlaştıracağı bir şok dizisinin olumlu sonuçlar sağladığı görülmüştür. Ayrıca düşük elekrik akımları, kol, bacak, dil tutulması biçiminde görülen nevrozları iyileştirmede kullanılmaktadır.
Psikolojik tedavilerde ise hastanın ruhsal iyileştirilmesi esas alınır. Çünkü tıbbî tedavi ile iyileşen hastanın kısa bir süre sonra tekrar hasta olarak geldiği gözlenmiştir. Psikolojik tedaviler çözümleme ve destekleme yaklaşımlarına dayanır. Hastanın bilinçaltına itilmiş, bastırılmış duygu ve isteklerinin bilinçli hale getirilmesi gerekir. Bunun için psikanaliz ve narkoanaliz yöntemlerinden yararlanılarak çözümleme yapılır.
Psikanaliz yöntemi, bastırılmış, bilinç dışına itilmiş dürtülerin, ruhsal güçlerin bilinçli duruma getirilerek benlik tarafından kabul edilmesine dayanır. Bunun için çağrışım, rüyaların yorumu, dil sürçmeleri, unutulmuş veya yanlış kullanılan sözcük ve hareketlerden yararlanılır. Bilinçaltı sorunlar veya olaylar bilinçli hale getirilir.
Narkoanaliz de narkoz verilerek yarı uykulu halde hastayla konuşma esasına dayanan çözümleme yöntemlerindendir.
Destekleme yaklaşımına dayanan yöntemler, telkin ve îknaya dayanır. Bozulmuş olan ruhsal dengenin yeniden kurulması gerekir. Önce, kişiliğin güçlü tarafları bulunur, uyguladığı savunma mekanizmaları tespit edilir. Bu mekanizmaları aşması için gerekli telkin ve ikna yolları kullanılarak, yavaş yavaş kişilik bütünlüğünün yeniden kurulması sağlanır. Bunun için Gesthalt ve Varoluşçu tedavi uygulanır.
Gesthalt tedavisinde hastanın kendisi için gerekli, yeterli gücü kazanmasına yardımcı olmak amaçlanır. Psikonevroz türü hastalıklarda kişilik tam şekillenememiştir. Bu tedavide büyüme, biçimlenme ve bütünleşme sağlanır. Gesthalt tedavisi, grup terapisi biçiminde de uygulanabilir.
Varoluşçu psikoloji, insana ve insanın içinde yaşadığı olaylara olduğu gibi bakar. Olayları ortaya çıkış biçimi ile kavramaya çalışır. Yaşadığı olaylar içinde insan nasıl belirlenmiştir? Bunu görmek ister. Parçalara bölmeden, bütün olarak insanın var oluşunu kavramak gerekir.
İnsanın, benliğinin bilincinde olması geçmiş yaşantıların yorumlama, yeniden düzenleme şansı kazandırır. Davranışlarını eleştirebilir, değerlendirebilir, çıkardığı sonuçlara göre yaşamını yeniden düzenliyebilir.
İnsanın yaşamını yeniden kurabilmesi için iş terapisi, grup terapisi, psikoırama gibi tedavi yöntemlerinden yararlanılabilir.
iş terapisi: Bireye, ilgi ve yeteneklerine uygun iş imkanları vererek, iç dünyasını dışa vurması sağlanır. Hayvan beslemek, çiçek yetiştirmek, resim yapmak, müzikle uğraşmak, sportif faaliyetlere girmek, tahta, taş oymacılığı gibi etkinlikler, hastanın hem iç dünyasını boşaltır, hem de ortaya koyduğu eseri onun, üstünlük duygulan geliştirmesini sağlar.
Grup terapisi: Davranış bozuklukları grup içinde anlatılır, hatalar, yanlışlar tespit edilir. Hastanın doğru tepkileri kazanmasına yardımcı olunur. Hem başkalarını dinleyerek, hem kendindeki hataları eleştirerek kişilik bütünlüğünü yeniden kurma çabası içine giren hastada, olumlu sonuçlara ulaşılır.
Psikodrama ile, bir sahne eserindeki rolleri paylaşarak veya bir hasta grubunun yazdığı rollerden benimsediğini oynayarak bilinçaltı tıkanıklıklar giderilir. Yararlı bir biçimde bilinçaltı boşaltılır.
Bugün ruh hastalıklarının tedavisinde önemli olan, hastanın tecrit edilerek tedavisi değildir. Ruh hastası toplum içinde, iş, aile, çocuk sorumluluklarını taşıyarak tedavi edilmelidir. Hekim veya psikolog, hastanın sorunları görmesinde ve çözme girişimlerinde ona yardımcı olmalıdır.
Hastalığın erken teşhis edilmesi, tedavinin daha kısa zamanda sonuçlanmasına yardım eder. Bardağı taşıran son damlaya gelmeden hastalığı görmek ve bireyi, güçlendirmek, desteklemek, ona yardım etmek, bardağın taşmamasını sağlayabilir.
Engellenme, bedensel, ruhsal ve çevresel etkenlerin amaca ulaşmayı önlemesine denir.
Çalışma: iki ya da daha fazla motivin aynı anda aktif olmasıdır. Yaklaşma – yaklaşma, kaçınma – kaçınma, kaçınma – yaklaşma biçimlerinde görülür.
Tarihsel gelişim çizgisinde ruh hastaları farklı yorumlanmış, şeytanın esiri vak görüldüğü dönemlerde işkencelere maruz kalmışlardır. Batıda 19. 20. yy larda ruh hastaları, hasta olarak görülmeye başlamış, tedavi yolları aranmıştır.
Anormal davranışların nedenleri kalıtsal ve çevresel nedenler olarak incelenebilir. Bu iki etkenin birarada olması ruh hastalığının ortaya çıkmasında rol oynar.
Anormal davranışlar nevroz ve psikozlar olarak sınıflanabilir. Nevrozlar hafif ruh hastalıklarıdır. Kaygı kaynaklı, somatoform ve kişilikte kopmalar biçiminde görülebilir. Psikozlar ağır hastalıklardır. Şizofreni, paranoya, manik -depresif psikoz olarak görülür.
Anormal davranışların tedavisi medikal ve psikolojik tedavi yöntemleri olarak ayrılabilir. Medikal tedavi, beyin sıvısının yapısındaki değişmelere paralel olarak ilaçla yapılan tedavidir. Psikolojik tedavide amaç, bilinçsiz etkinliklerin bilinçli hale getirilmesi (çözümleme) ve telkin ve ikna (destekleme) yoluyla kişilik bütünlüğünün yeniden kurulması ilkesine dayanır.