Analjezik İlaçlar

Analjezik ilaçlar, sinir sistemi tarafından beyne gönderilen ağrı iletilerinin beyin reseptörlerince köreltilmesini sağlar. Entonoks ve petidin doğum sancısında en çok kullanılan analjezik ilaç türleridir.

İnhilasyon Aneljisi: Entonoks (nitroz oksit) havayla karıştırılarak 50:50 kullanıldığında beyindeki ağrı merkezlerini bilinç kaybı veya yatışma hissi oluşturmadan hissizleştiren analjezik bir gazdır. Ancak bu gazı kullanırken kendinizi sersemlemiş, sanki uçuyormuş gibi veya etrafınızda olan şeylerle ilişkiniz kesilmiş gibi hissedebilirsiniz ve çoğu kadın için doğum sırasında böyle hissetmek çok güzeldir.
Ulusal Doğum Koruma Derneğinin; son zamanlarda yaptığı araştırmalara göre, ingiltere’deki kadın doğum bölümlerinin yüzde 99’unda entonoks tüpü bulunmaktadır ve doğum yapan kadınların yüzde 55’i analjezik olarak entonoksu tercih etmektedir. Bu kadar popüler olmasının nedeni annenin aldığı gaz miktarının kontrol altında olmasıdır ve böylece aşırı doz alarak bebeğinin veya kendisinin yan etkilerden zarar göreceği endişesi taşım amasıdır.
Gazı ve havayı nasıl kullanacaksınız? Entonoksu kullanmanın en iyi yolu, kasılmalar başlayana kadar beklemek, eğer maske kullanıyorsanız burnunuzdan, ağızlık varsa ağzınızdan yavaş yavaş içinize çekmek ve sonra yavaşça nefesinizi dışarıya vermektir. Beş ila altı nefesten sonra beyninizde analjezik seviyeye ulaşılmış olacaktır, ağrının dindiğini fark edecek ve büyük ihtimalle kendinizi rahat ve hafiflemiş hissedeceksiniz. Kasılmalar kesilene kadar gazı içinize çekip sonra dışarı üflemeye devam edebilirsiniz. Kasılmalar arasında gazı kullanmayı bırakmak önemlidir çünkü sürekli kullanım bir sonraki kasılmanın ağrısını dindirmez üstüne üstlük midenizin bulanmasına ve kendinizi şaşkın hissetmenize yol açar. Bazı kadınlar lastikten yapılan yüz ve gaz maskelerinin mide bulantısına neden olduğunu söyledikleri için ağızlıkların daha kullanışlı olduğunu düşünüyorum. Ayrıca ağzınızda ısırabileceğiniz bir şey olması şiddetli kasılmalar sırasında işinize yarayabilir.
Birçok kadın için entonoks sancının ilk aşamalarını atlatmada yardımcı olmaktadır. Bazı kadınlar sancılanma süresince entonoksla idare ederken bazıları sancının ikinci aşamasındaki şiddetli kasılmalar için ek analjeziklere ihtiyaç duymaktadır. Kendinizi kontrol altında hissetmenizi sağlayan ve aynı zamanda bir çeşit ağrı dindirme yöntemi olan nefes tekniğinize odaklanmanızı sağladığı için, ilk aşamada gaz ve hava kullanmanın faydalı olduğuna inanıyorum.

Entonoks plasentadan kolayca geçmesine rağmen, bebeğin vücudundan kolayca atılabilmekte ve hiçbir ters etki yaratmamaktadır, bu yüzden bebeğiniz doğduğunda kafasının iyi olacağını veya güleceğini zannetmeyin.
Sistemik Aneljezi: Sistemik ağrı dindiriciler tüm vücudu etkiler. Opioid ve özellikle morfinin sentetik eşdeğeri olan petidin doğum sırasında sık kullanılanların başında gelir. Bunlar ağrıyı azaltırken aynı zamanda uyuşukluk yaratan narkotik (uyuşturucu) ilaç familyasındandır. Petidin beyinde ve omurilikte bulunan belirli reseptörleri uyararak sinir sistemi tarafından beyne gönderilen ağrı iletilerinin körelmesini sağlayarak ağrıyı dindirir. Bunun nedeni, aynı reseptörlerin vücudumuzdaki doğal ağrı kesici olan endorfin tarafından kullanılmasıdır. Petidin genellikte kalçadan veya üst bacaktaki kaslardan enjeksiyon yoluyla çabuk ve kolay bir şekilde verilir ve etkisini 15-20 dakika içinde gösterir. Bu ağrı dindiricinin etkisi 3 ila 4 saat sonra geçer ve yenisinin verilmesi gerekir.
1950’den beri ingiltere’deki ebeler, doktor reçetesi olmadan kendi inisiyatifleriyle doğum yapan kadınlara petidin enjeksiyonu yapabilmektedir. Bu yüzden petidin, ebelerin yaptırdığı doğumların neredeyse yüzde 40’ında kullanılan popüler bir ağrı dindiricidir.
Petidine bağlı sorunlar: Petidin, doğum sancısında analjezik olarak takibi zor bir ilaçtır çünkü ağrıyı etkin bir şekilde dindirirken aynı zamanda annenin aşırı derecede sakinleşmesine neden olmaktadır. Bu da kasılmalar arasında annenin solunum zorluğu çekmesine ve oksijen seviyesinin düşmesine neden olur. Petidinin mide bulantısı, kusma, hazımsızlık ve mide boşalım zorluğu gibi yan etkileri bulunmaktadır ve birçok anne petidin aldıktan sonra dış dünyayla iletişimlerinin koptuğunu söylemektedir.
Petidin alımının diğer bir dezavantajı da plasentadan kolayca geçerek bebeğe ulaşabilmesi ve bebeğin sersemlemesine neden olmasıdır. Bebek sakinleştikçe CTG’deki değişkenlik azalacak bu da bebeğin kalp atışlarının yorumlanmasını zorlaştıracaktır. Solunum sıkıntısı nedeniyle bebeğin Apgar Skorları (Bkz. S. 375) düşük olduğu için petidinin etkilerini ortadan kaldırmak için nalokson enjeksiyonu yapılması gerekecektir.