EMZİRME

Emzirme, bebeğin sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için en uygun, eşi bulunmaz bir beslenme yöntemidir ve anne ile bebeğin sağlığı üzerinde çok özel biyolojik ve duygusal bir etkiye sahiptir.
Başarılı bir emzirmenin başlatılması ve sürdürülmesi için annelerin, gebelik sırasında ve doğumu izleyen dönemde toplum, aile ve tüm sağlık sistemi tarafından desteklenmesi gerekir.
Emzikli kadının süt salınımını etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir:
* Bedensel faktörler: Anne yaşı, fiziksel aktivite, gebelik sayısı, gebelikte kazanılan ağırlık vb. genç yaşta (18 yaş altı) anne olanlar, henüz kendileri büyüme çağında olduklarından;sık doğum yapanların enerji depoları azalmış olduğundan, ağır işte çalışanların ise fazla enerji harcamaları nedeni ile salgıladıkları sütün karşılığında enerji alamazlarsa kendi dokularını harcarlar. Bunun sonucunda anne sağlığı bozulduğu gibi yeterince de süt veremezler.
* Çevresel faktörler: Sosyal-ekonomik ve kültürel faktörler olarak incelenir. Toplumun örf-adet ve gelenekleri nedeni ile doğumdan sonra uzunca bir süre çocuğun emzirilmemesi süt salımınını azaltır. Oysa doğar doğmaz ilk bir saat içinde emzirme, süt salınımını arttırır.
* Emme refleksi: Sağlıklı yeni doğanın meme başını kavraması kolaydır. Bebek ağzını açtığında meme ucu ve etrafındaki kahverengi halka dilinin üst kısmına gelecek şekilde ağzına yerleştirilmelidir. Emzirme sırasında bebeğin, göğüste tutuluş şekli çok önemlidir.
Uygun olmayan emzirme pozisyonu; meme başlarının çatlamasına ve acımasına, yeterli süt gelmemesine ve bebeğin memeyi alamaması gibi sorunlara neden olur. Emzirme iyî bir pozisyonda ise ( bebeğin vücudu tümüyle anneye doğru dönüktür) bebek uzun ve derin emer, rahat ve mutludur, annenin meme uçları acımaz. Birçok annenin, özellikle ilk çocuklarında emzirmeye başladıklarında yardıma ihtiyacı vardır.
Eğer bebek; memeyi ağzı ile iyi bir şekilde kavrıyorsa, gecede dahil olmak üzere istediği sıklıkta emebiliyorsa, yeterli süt gelecektir.
* Psikolojik faktörler: Üzüntü, stres süt verimini engeller. Annenin veya yeni doğanın hastalığı, evdeki huzursuzluklar, ailede diğer çocukların fazla oluşu ve annenin onlarla da ilgilenme mecburiyeti, ekonomik yetersizlikler vb. nedenler annede stres ve üzüntü yaratır.
Bazı ilaçlar: Sakinleştirici, ağrı giderici ile diğer ilaçların kullanımına dikkat edilmelidir.
Kadının fiziksel rahatsızlıklarını azaltmak önemlidir, ama bu tür ilaçların rastgele ve aşın kullanımı süt verimini olumsuz etkileyebilir.
* Beslenme: Emzirme sırasındaki enerji ve besin öğeleri ihtiyacı gebelikte olduğundan fazladır. Anne gebelikte iyi beslenmişse, ihtiyaçlarını kısmen karşılayabilecek yağ birikiminde bir depoya sahiptir. Bu yağ deposunun kullanılması ile doğumu izleyen ilk haftalarda anne kilo kaybeder.
Süt veren kadın hem kendi vücudundaki besin öğeleri depolarını dengede tutmak hem de salgıladığı sütün karşılığı olan enerji, protein, mineral ve vitaminleri yeterince almalıdır. Aksi takdirde kendi vücudundan harcar. Bu da sağlığının bozulmasına ve yetersiz süt salgılanmasına
neden olur.

Bebeğinizi emzirirken ona doğanın sunduğu en iyi besini veriyorsunuz. Bu nedenle, ilk günlerde bazı zorluklar yaşasanız bile pes etmeyin. Sonuçta emzirebilmek ve yaşamın ilk 6 ayı boyunca saf anne sütü verebilmek sizin bunu yapma arzu ve inancınıza bağlıdır. “Ben bunu yapacağım” dediğinizde işin %90’ı çözülür. Bu yeni beceriyi bebeğinizle birlikte sizde öğreneceksiniz. Önceleri nasıl emeceğini bilmiyor ve uzun süre emmeye uğraşıyorsa üzülmeyin, biraz sabırlı olun. İlk haftaları atlattıktan sonra, bebeğinizi aylar boyunca başarı ile emzireceksiniz.

Bebeğiniz emmeye başladıktan sonra yanma veya acı hissederseniz bebek memeyi yanlış yakalamış olabilir. Bu durumda derin bir nefes alıp gevşemeye çalışın. Bebeğiniz huzursuz ve sinirleniyor ise pozisyon ve tekniğinize mutlaka tekrar göz atın; çünkü büyük ihtimalle burada bir sorun vardır. Bebeğinizin ağız köşesinden parmağınızı sokun, emzirmeye ara verin ve tekrar deneyin. Endişe etmeyin ve doğru pozisyona gelene kadar tekrar deneyin. Meme uçları hassaslaşmazsa emzirme ağrılı değildir.

Doğru emzirmenin püf noktaları:

Emzirmeye başlamadan önce mutlaka ellerinizi yıkayın. Rahat bir koltukta dik oturun; ayaklarınızı ve belinizi destekleyin. Yatakta iseniz sırtınızı yastıklarla destekleyin. Bebeğinizi doğru pozisyonda emzirdiğinizden emin olun. Başarılı bir emzirme için en önemli faktörlerden biri onun doğru pozisyonda olduğudur. Emzirme süresince rahatlatıcı bir müzik dinleyin. Bebek emerken burun deliklerinin meme tarafından kapatılmamasına özen gösterin. Göğüs uçlarınızı yalnız su ile temizleyin. Karbonatlı su kullanmayın. Emzirme sonrası ise kendi sütünüzü göğüs uçlarına sürün. Emzirme sütyeni kullanın. Elbiseleriniz emzirme için kolay açılabilir olsun. Evde rahatsız edilmeyeceğiniz bir yer oluşturun. Bazı zamanlarda bebeğinizi düşünün, sütünüzün artmasına yardım eder. Sigara ve alkol kullanmayın. Sütünüzün miktarını azaltabilir. Bebeğiniz ve sizin için faydalı değildir.

Ne kadar sıklıkla emzirmelisiniz?

Bebeğinizi acıktığı her zaman emzirin. Anne sütü alan bebekler, mama ile beslenenlere göre daha sık emerler. Anne sütü çabuk sindirildiğinden mideden boşalması daha hızlı olur. Bu nedenle başlangıçta bebeğiniz 1-2 saat arayla emmek isteyebilir. 1-2 ay sonunda bebeğiniz gece daha fazla uyumaya başlayacak ve emme araları uzayacaktır.
Bebeğinizin acıktığını şöyle anlayabilirsiniz:
Göğsünüze ilgi gösterir. Ağzını açar, aranır. Emme hareketleri yapar. Ağlar. Bazı bebekler uykulu olurlar ve uyanmakta zorluk çekerler. Yaklaşık 2- 3 hafta yeterli miktarda emmeden bebeğinizin uyumasına izin vermeyin. Eğer bebek emmek istemiyorsa ve son beslenmeden 3- 4 saat geçtiyse uyandırın ve emzirin.

Emzirme süresince nelere dikkat etmelisiniz?

Eğer ilaç kullanmanız gerekirse mutlaka doktorunuza danışın. Bazı ilaçlar bebeğiniz için zararlı olabilir. İlaç almanız gerekiyorsa emzirdikten hemen sonra alın. Alkol kullanmayın. Sigara içmeyin ve bebekle aynı ortamda sigara içilmesine izin vermeyin. Kafein içeren içeceklerden uzak durun. Kafein bebekte uykusuzluk, sinirlilik yapabilir. İştahsızlığa neden olabilir. Kafeinsiz kahve ve çaylar deneyebilirsiniz. Kola ve asitli içeceklerden uzak durun. Bazen bebeğiniz inek sütüne allerjik olabilir. Bu durumda bebek emdikten birkaç dakika veya birkaç saat sonra başlayan ishal, döküntü, huzursuzluk veya gaz oluşabilir. Bebeğinizin inek sütüne allerjisi olup olmadığını anlamak için 2 hafta süreyle tüm inek sütü ürünleri (inek sütü, peynir, yoğurt) anne diyetinden çıkarılmalıdır.

Bebeğinizin yeterli süt aldığını nasıl anlayabilirsiniz?

İlk haftalarda bebeğinizin yeterli süt alıp almadığını merak etmeniz doğaldır. Özellikle bebeğiniz sürekli emmek istiyorsa ve sürekli huzursuzluk yapıyorsa. Bebeğinizi emmek istediği her zaman emzirin.

Yeterli beslendiğinin en önemli bulgusu bebeğinizin düzenli tartı almasıdır. İlk bir haftadan sonra düzenli bir şekilde tartı almaya başlar. İlk bir hafta çoğu bebek doğum kilosunun altına düşer, ancak 2. haftanın sonunda doğum kilosunu yakalamalıdır. Açık sarı renkte günde 5-6 kez idrar yapmalıdır. İlk bir haftada günde en az 2 kez kaka yapmalıdır. 1- 4. haftalarda günde en az 5 kez kaka yapmalıdır. Emzirmeden önce şiş ve dolgun olan göğüsleriniz bebeğiniz emdikten sonra yumuşamalıdır.

Anne sütü alan bebeklerin tüm ihtiyaçları anne sütü tarafından karşılanır. İlk 6 ay ek olarak su ve vitamin takviyesine ihtiyaç yoktur (D vitamini hariç).