BEBEĞİN EMEKLEME EVRESİ

OYNAYARAK ÖĞRENME DÜNYAYI KEŞFE ÇIKIŞ
Bebek emekliyor!Artık karyolasında “hapis”olmayan ya da kucakta taşınmayan bebeğiniz,bir oyuncağı yerde sürüklediği ya da döşeme üstünde, emekleyerek evin köpeğinin ya da kedisinin peşine düştüğü sırada eşsiz bir serüven yaşamaktadır.

Altıncı ile doku­zuncu aylar ara­sında bebeğiniz ellerini ve dizlerini kul­lanarak, emeklemeye başlayacak, bu yeni ka­vuştuğu hareketlilik, o-nun için son derece “heyecan verici” ola­caktır: O güne kadar eline oyuncak verilmesi ve eğlendirilmesi konu­sunda size bağımlı du­rumdaydı; görüş alanı, karyolasından ya da kollarınızdan oluşuyor­du; oysa şimdi döşe­menin üstünde yuvarla­nır ve emeklerken, her çeşit “garip” nesneleri yakından görebiliyor, peşlerinden gidebiliyor, tutabiliyor ve inceleye­biliyor.
EV İÇİNDE
Ona oynaması için yu­muşak ve eğlenceli oyuncaklar vererek, halı üstündeki yolculuğunun bir serüvene dönüş­mesine yardımcı olun: Onların üstünde yuvar­lanabilir; kucağına alabilir; hattâ emeklerken bir eline sıkıştırarak peşinden sürükleyebilir. Eşyalara ulaşarak, yakalamaktan hoşlanacak­tır: Emeklediği odanın ya da salonun uzakça köşelerine kaynanazırıltıları gibi içlerinde ha­reketli parçalar bulunan ya da sallandıkların­da ses çıkaran, takırdayan oyuncaklar yerleş­tirin. Bir kaynanazırıltısını ileri ya da geri yaparak emeklemeyi öğrenmek, bir bebeğin önüne “keşfedeceği” koca dünyayı açar. Bu yeni kazanılmış hareket yeteneği, eskiden ulaşamayacağı nesneleri inceleme olanağını ona sağlar. Ama gözünü üstünden sakın ayırmayın. götürürken ya da düzenli biçimde sallarker çıkacak sesler, seslen ilgisini uyaracaktır. Onu emeklemeye ve alıp getirmeye teşvik eden küçük oyunlar oynayın; a ma zorlamayın. Oyun cağı, minik elleri ulaştığı anda yakalamasına ola -nak verin; oyun olsun diye çekip uzaklaştırmaya kalkışmayın: Yer genişlemiş dünyası için de bir başarı ve güven duygusunu hissetme: çok önemlidir.
İtilebilen oyuncakla ve toplar da, onu emeklemeye teşvik edecektir: Bazı toplar, içlerinde sözgelimi ördek gibi parlak renkli cisimler bulunan saydam plastikten yapılmıştır. Küçük çocuğunuz bunları ağzı ve elleriyle “dişleyecek”, yuvarlayıp peşlerinden gitmekte hoşlanacaktır. Altı aylı olduğu sırada bebeğiniz nesnelere “tam isabetle ulaşabilir” ve onları yakalamak için eli -ya da her iki elini birden- kullanır. Ona başka bir oyuncak uzatırsanız, elinde her ne va sa yere atarak, yenisine uzanır.
El becerilerinin yanı sıra algılama gücü de iyileşir: Sözgelimi, iskemlesinden bir şeyi yere düşürürse, bunun bütünüyle kaybolmayı yalnızca “başka bir yere gitmiş” olduğuı kavrayacaktır.
EMEKLEMEYEN ÇOCUK
Bazı bebekler emekleme evresini bütünüyle atlarlar; bunda kaygılanacak bir yan yoktur. Vakti geldiğince emeklemeye başlamayan bebeklerin çoğu, birkaç ay sonra düzgün biçimde oturmaya, ardından da ayağa kalkmaya ve adımlarını sıralamaya başlarlar. Emeklemeyi seçmemelerinin nedeni, becerememelerinden değil, çevrede dolaşmak için farklı yollar bulmuş olmalarından kaynaklanır:
•Popoları üstünde kayarlar;
•yuvarlana yuvarlana ya da kıvrıla kıvrıla ilerlerler;
•popoları yerde, kalçalarından ve omuzlarından güç alarak, “geri geri” emeklerler;
•elleri ve dirsekleriyle ileri sürüklenir, bacaklarını arkalarından sürürler.

Oyun parkı, çocuğunuzun kendi başına hareket etmeye başladığı ve her an gözünüzü üstünde tutma olanağını bulamadığınız dönemde, paha biçilmez bir şeydir. döşemeden bir şeyler toplatacaktır.
Yere atılarak “kocaman sesler” çıkaran şey­ler iki kat “eğlenceli” olduğundan, yere bir tencere bırakıp, çevresine de bazı şeyler dize­rek, bebeğinizin onlara “ulaşarak” devirmesi­ne fırsat verirseniz, gerçek bir mutluluk his­setmesini sağlayabilirsiniz.
Cikcikleyen toplar ve bebekler ya da tıkırdayan oyuncaklar da çok eğlencelidir. Bebeğiniz bunları yuvarladığınızda arkalarından gidecek, gözlerini, kol-bacak kaslarını kullandığı ka­dar, kulaklarını da kullanacaktır. Oynadığınız sırada bebeğinizle konuşun; ona ne yaptığını anlatın ve hareketlerindeki ya da el deneti­mindeki en küçük bir ilerleme için onu övün.

YAPI OYUNCAKLARI VE BAŞKA ŞEYLER
Bebeğiniz bu evrede, yapı oyuncaklarından hoşlanmaya başlayacaktır: Onları yerleştir­meyi henüz başaramayacak, buna karşılık si­zin yaptığınız kuleyi, evi devirivermeye bayıla­caktır! Tahtadan tuğlaları, çatıları dikkatle in­celeyecek, biçimlerini ve büyüklüklerini algı­layacak, doğa! olarak da, daha iyikontrol et­mek için ağzına götürüverecektir.

Aslında, bebeğinizi eğlendirmek için oyun­caklara çok para harcamanız gerekmez. Tah­ta kaşıklar, plastik süzgeçler gibi her türlü sıradan ev eşyası onun çok hoşuna gidecek ve tencere kapaklarının birbirine vurulunca çı­kardıkları sesi kulak sağlığınız açısından, bu oyunu öğretmemeniz belki de daha iyi olur-çok sevecektir.

GÜVENLİK
Bebeğiniz emeklemeye, çevresindeki dünyayı “keşfe” çıkmaya başlayınca, unutmamanız ge­reken en önemli şey, onun tehlike kavramın­dan, hattâ neyle oynadığından, bütünüyle haberdar olmanızdır.

EYLEM PLANI
Bebeğinizin emekleme döneminden en iyi biçimde yararlanabilmesi için, eline bol bol bir şeyler vermeniz gerekir; böylece, olur olmaz her şeye saldırmasını da önlemiş olursunuz.
• Emekleyerek arkasından gideceği hareketli ve ses çıkaran oyuncaklar verin.
•Becerilerinde ustalaşmasını beklemeden, yapı oyuncakları verin: Böylece “yapı oyuncaklarına alışır.
•El çırpma gibi hareketler içeren çocuk tekerlemeleri söyleyin.
•Bütün oyuncaklarını temiz tutun ve üstlerinde çatlak ya da kırık parçalar bulunmamasına dikkat edin.
Son olarak, bir çocuğun gelişmesinde bunun çok zevkli bir aşama olduğunu unutmayıp, elinizin altında bir fotoğraf makinesi bulundurun.
Emekleyen bir bebek, merdivenin başına ya da kapı eşiğine gelince durmaz.Evinizde merdiven varsa bebek kapısı yapmanız akıllıca olur. Yukardaki modelin orta bölümünde, büyüklerin geçebileceği bir yer vardır.

OYNAYARAK ÖĞRENME
Bir şey” olduklarını düşünür ve yaptığına hay­ran kalır(!) İçinde çamaşır suyu ya da deter­jan bulunan şişelerin, kutuların eline geçme­mesine dikkat edin; keskin kenarlı ve sivri uç­lu her şeyi, erişemeyeceği yerlere kaldırın. Sürekli gözetim durumunda bulunmanız, temet kuraldır.
Bebeğiniz “emeklemeye başlayınca evi şaşıla­cak bir çabuklukla dört dönmeyi öğrenecek, bu yeni farkına vardığı özgürlükten büyük keyif duyacak, ama onun çok doğal oian bu merakı, ailenin geri kalan-üyeleri için bazı sı­kıntılar yaratmaya başlayacaktır. Daha büyük çocuklarınız varsa, bebeğin eline geçebilecek ve ağzına alıp çiğneyebileceği şeyleri ortalıkta bırakmanın tehlikelerini anlatın. Sözgelimi, oyuncak yapı tahtalarıyla oynadıktan sonra, küçük parçaları ortalıkta bırakmamaya çok dikkat etmeleri gerekir.
Harekete geçiş!
OYUN PARKLARI
Çocuğunuz bu aşamada öylesine hızla öğrenir ki, en son becerisine alışmanıza dahi olanak kalmaz. Bebeğiniz, bir oyun parkını çok yararlı bulmaya fırsat kalmadan yeni bir şeyler bulur. Leğenin içine koyacağınız döneme girmiştir.Tozşeker kâsesini devirince ya da dört bir yana un saçınca, can sıkıntınızı kontrol etmeye bakın. Bunların birer besin maddesi olduklarını bilmez, yalnızca “harika yaşamdöşeme düzeyinde keşfetmek”, çeşitli biçimler alabilir: Binmenin keyfini çıkarmak ya da ayakta durmayı denemek her biri kendi hızıyla!”Yuvarlan bakim!””Şimdi de emekler.Artık bebeğiniz dünyayı “keşfe” çıkabilir, ev hayvanlarınızı kovalayabilir ve her türlü kazalı belalı şeylere tırmanabilir.

DİKKAT EMEKLEYEN BEBEK!
Emeklemek bebeğinizin başarısıdır ve gelişmesinde yeni bir evrenin başladığını gösterir. Emeklemeye başlayan çocuk, keşfe çıkmış bir gezgindir; kendine özgü tehlikelerle karşılaşacaktır. Tehlikeleri önceden görmek, size kalmıştır.Emekleyerek ev hayvanınızın peşine düşmek, çocuğunuz için olağanüstü bir şeydir; ama başkalarının hayvanlarının peşine düşmemesine dikkat edin. Köpeğin mamasından da uzak duracağını sanmayın sakın! Onu “keşfe” yönelten merak, tehlikeye de yöneltin suya dokunmak, merdivenlere tırmanmak ister. Ütü masasının altındaki bir sürü parlak şey, onun için çekici ve çok “tehlikelidir.Oynayarak öğrendiği sırada onun tehlikeden bütünüyle uzak olduğunu sakın düşünmeyin. Oyun parkını hava akımlarının bulunmadığı, pencere ve kapılardan uzak yerlere yerleştirmeye dikkat edin. Özellikle de, üstünde ütü bulunan ütü masa gibi, eliyle çekebileceği eşyalardan uzak olmasına özen gösterin.
Onu parkına yerleştirirken, yanına en sevdiği bir-iki oyuncağını koyun; ağlamaya başlar başlamaz da, parkından dışarı çıkarın: Oyun parkı, özellikle sizin -yani anne- için çok yararlı bir donanımdır; çocuğunuzun kendini oyun parkına tıkılmış, içinde tek başına bırakmış hissetmemesine dikkat edin. Oyun parkına koyulduğu zaman yalnızlık değil, mutluluk hissetmelidir.
Kenarından içine toplar attığınız, biraz uzakta başka bir şeyle uğraşırken, çocuğunuzla da sizi duyabileceği bir sesle konuştuğunuz ya da bir an için odadan çıkmanız gerekince ona seslendiğiniz, şarkı söylediği sürece, oyun parkının kendisini yalnız hissedeceği bir yer değil, bir eğlence alanı olduğunu düşünecektir.Yemeğin köpeğinizin olduğu, kabın üstündeki addan belli. Ama meraklı çocuğunuz okuma bilmez ki.
*DİKKAT!
Bebek ve sizin için emeklemesi ne kadar eğlenceli olursa olsun, evdeki gizli tehlike kaynaklarını iyice gözden geçirmeniz gerekir.
•Keskin kenarlı ve sivri uçlu şeyleri
ortalıktan kaldırın.
•Bebeğin ağzına alabileceği küçük
cisimleri kaldırın.
•Emeklediği yerlerin çok temiz olmasına
dikkat edin.

Çocukların çok yaklaşmaması için,
havuzlarda ve göletlerde korkuluk bulunması gerekir.
BAHÇE OYUNLARI
Bir bahçesi olan şanslı ailelerden biriy pusetinden yere indirilerek bahçeyi keşif olanağına kavuştuğu zaman, çocuğum olmadık tepkileri gösterebilir. Otlar, taşlar onun merakını uyandıracak ve keşif duygusu içinde bırakacaktır. Parmaklarıyla taşlar türlerini ve yüzeylerini yoklamasına ama eline küçük çakıllar ve çöpler alırsa elinden almakta gecikmeyin: Aksi halde, bunları doğruca ağzına götürecekti Eline, elleriyle tutabileceği kadar ama yutamayacağı kadar büyük taşlar Bunları bir araya yığmayı ya da bir o kürekle bir kuyunun nasıl kazıldığını gösterin: Bunu kendiliğinden yapmaya gücü ve eşgüdümü olmayacak.
Deniz kıyısında gözünüzü dört açın. Emekleyen bir bebek, güneşten koruyucu bir tentenin altından çıkabilir ve oyuna dalmışken, kızgın güneşin farkına bile varmaz. Emeklemek hoşuna gidecektir.
Bahçede küçük bir su kabı ve iki maşrapa, plastik bir leğen içinde oyuncak bir yelkenli, 8-10 aylık bebeğinizin, deyim yerindeyse zevkten kendinden geçmesine yol açar; ama suyla iigili her oyununu, dikkatle gözlemeniz gerekir. Bu arada, bebeğiniz siz yanındayken bahçede emekleyerek “keşifler”de bulunmak­tan, toprağı parmakları arasında ezmek ve çiçekleri koklamaktan büyük keyif alacaktır.
ESKİ GÖZAĞRILARI
Bebekler için en iyi oyunlardan bazıları, oyuncak gerektirmez. Sizle “cee” oyunu oynamayı, yüzünü ellerinin arkasına saklamayı ya da iskemlenin arkasına “gizlenmeyi” öğrendiğin­de, neşeli çığlıklar atacaktır. Onun için bütün bu hareketlerin çevrede emeklemenin, el­lerini yüzüne koymanın yeni ve heyecan ve­rici olduğunu unutmayın. Eski çocuk tekerle­melerinden, çocuk şarkılarından da çok hoş­landığı döneme girmiştir. “Ooo piti piti…” di­ye saymaya çalışmaktan, siz çocuk şarkıları söylerken sizinle birlikte ellerini çırpmaktan çok hoşlanacaktır.
Kuşaklar boyunca büyükanneler-büyükba-balar bebeklerle, bu tür tekerlemeler ve şarkı­larla oynamışlardır; siz de bebeğinizle oynar­ken, bunun nedenini anlarsınız. Bebek son de­rece çabuk öğrenecek ve her bakımdan sizi taklit edecektir. Çırpılan ellerin sesinden hoş­lanacak ve sizinle aynı sesi çıkardığı zaman SORULAR VE YANITLAR
S Bebeğim her eline geçeni ağzına götürüyor. Emeklemeye de başladı. Ne yapsam acaba?
Y Gelişmesinin bu döneminde (6.-9. aylar arası), bebeğiniz çevresindeki dünyayı “keşfe” koyulur. 0 güne kadarki deneyimlerinin çoğu emme ve beslenme biçiminde olduğundan, doğal olarak oyuncaklarını ağzıyla deneyecektir. Bu kesinlikle normal bir davranış olmakla birlikte, düzenli temizlenmeyen hiçbir şeye yaklaşmamasına dikkat edin.
S Bebeğime itilebilir bir oyuncak armağan edildi; ama bir türlü yürütemiyor,
Y Bunu öğrenmesi, bebeğinizin gelişmesinde ikinci bir evre olacaktır. Emekledikten sonra, ayağa kalkmayı ve oyuncağını iterek yürütmeyi öğrenecektir.Gerçek bir başarı duygusu hissedecektir. Te­kerlemelerin, şarkıların hareketlerini yinele­meye çalışmaktan, öğrendikçe de, duyduğu he­yecandan zevk alacak, bir yandan da böylece, ilk adımlar ve ilk sözcükler gibi yeni dene­yimlere geçmeden önce, güven kazanacaktır.

Emekleyen bir gezginin “seyahatini” hiçbir şey durduramaz. Eviniz onun İçin “koca dünya” olur çıkar. Yolunun üstüne çıkan her şey, “keşfedilecek” bir şeydir.