ÇOCUKLARIN SU OYUNLARI

SUYLA OYUN
Her yaş için eğlence ve oyunlar:
Su doğal bir oyuncaktır. Hareket eder, kaybolur, etrafa saçılır. Sıcak bir yaz günü bundan daha eğlendirici oyuncak, yok denecek kadar azdır.
Su ve çocuk oyunu, anne-babalann kafa­sında hâlâ “ortalığı berbat etme” anlamı­na gelir. Henüz bir kuşak önceye kadar, anne-babalar ile çocuklarının suyla oynamala­rı, banyo küvetiyle ve bahçeyle sınıflanırdı.
Günümüzde genellikle, bu “ortalığı berbat etme”ye karşı tutum yumuşamıştır. Unutma­yın ki suya dokunurken ve eliyle çevreye su saçarken çocuğunuzun yüzündeki neşe, anne-baba olarak size, suyun ona verdiği kadar zevk verebilir. Oyun bitince, mutfak taşlarının silinmesi gerektiği düşüncesi, böyle bir neşe karşısında, bütün o bıktırıcı ve yorucu etkisini bir anda yitirecektir.
Üstelik, suyla oynamak çocuğunuza, ilk gelişmesi sırasında çok şey öğretir; çok temel bazı kavramları anlamasına yardımcı olur: Sözgelimi “ıslak” ve “kuru”, “sıcak” ve “so­ğuk”, “yüzme” ve “batma” kavramları gibi. Bununla birlikte, onun deneme isteğinin ve suyun parıltıları ve çıkardığı sesler, küçük çocukları son derece heyecanlandırır. Suyun gerçek bir eğlence olduğunu farkeder etmez, onunla bitmek bilmeyen oyunlar oynarlar.

Büyüdükçe de, suyla oynamasının çevreye verebileceği za­rarları denetim altında tutmak, size düşer.
BEBEĞİN BANYO SAATİ
Bebeklerin çoğu.doğdukları andan başlayarak banyo yapmaktan hoşlanırlar; bununla birlik­te, bazı işaretleri ve sesleri tanıyarak, banyo saatinin geldiğini anlamaları ve gülücükler yapmaları, sevinç sesleri çıkarmaları, ancak birkaç aydan sonra belirir. Bebeğiniz banyoda suyun içinde olduğu sırada biraz ürkek gö­rünüyorsa, desteğe, altında sizin güven veren davranışlarınıza ihtiyaç duyarlar.
BASİT SU OYUNCAKLARI
Birçok ev eşyası, çocuğunuza banyoda, oyun havuzunda, ek bir eğlence kaynağı olur. İyice yıkadıktan sonra, aşağıdaki eşyaları deneyin:
•plastik yoğurt kutuları •sıkılabilen pet şişeler
•plastik bardaklar, kaplar ve kâseler
•mantar şişe tapaları
•pingpong toplan
•süngerler, flanel kumaş parçalan
•plastik ölçü kaşıkları
•plastik huniler ve buz kaplan
Basit eşyalar, bir su kabında olağanüstü oyuncaklara dönüşür.

Çocuğunuz, bebek banyosunda güvenle otu­rabilir duruma gelince, kaymaması için dibine lastik paspas yerleştirilmiş büyük banyoya geçmeye hazırdır. 6-12 aylık olduğu bu dönemde, suyun içinde ve altında “keşfede­ceği” bazı şeyler bulunmasından hoşlanacak­tır: Yüzen bir mantar, doldurabileceği plastik bir bardak, boş bir şampuan şişesi, suya batırılınca gerisin geri hızla yukarı fırlayan bir pingpong topu, yakalayıp sıkabileceği bir sünger parçası… Çocuğunuza bütün bunlarla yapabileceği şeyleri göstermek, her banyo sa­atini onun için, eşi bulunmaz bir serüvene çevirir.

Suyla ilk temasın sevimsiz olmaması gerekir. Küçük bebekler, çok geçmeden banyo yapmaktan hoşlanmayı öğrenirler. kolunuza ve elinizin yatıştırıcı okşamalarına ihtiyacı var demektir. Daha istekli olmasına, kendine güven kazanmasına ve elleriyle, kol­larıyla suyu şaplatma aşamasına gelinceye ka­dar, sevgi sözcükleri söylemenizden ya da şarkılar mırıldanmanızdan hoşlanacaktır.
İlk haftalarda, yıkanma sırasında bebeğini­zin başlıca zevki, elleriyle ayaklarını suyun kaldırması ve yüzdürmesi, suyun sıcaklığının verdiği duygu ve baştan aşağı sabunlandığını hissetmek olacaktır.
Su içindeyken tam olarak güvenini, yaklaşık 16. haftada kazanır: Artık ona ilk yüzen ve tutulması kolay olan plastik oyuncakları ver­menizin sırası gelmiştir. Bunları suda çıkarıp yeniden suya atmak onu, inanılmayacak kadar uzun bir süre eğlendirecektir.
Soğuk, tuzlu su ve en rüzgârsız havada bile denizin kıpırtısı, bebeğinizi başlangıçta ürkütecek ama sandığınızdan kısa sürede. denizi sevmeyi öğrenecektir. Yüzen ya da batan oyuncaklar, küçük çocuğunuzun çok hoşuna gidecektir.

OYNAYARAK ÖĞRENME
HER YERDE SU:
Çok geçmeden bebeğiniz emeklemeye başla­yacak ve her şeye erişir duruma gelecektir. Yürümeye başladığında da, sifon çekildiğinde, musluk açıldığında, bahçedeki yağmurlama püskürteci ya da hortum açıldığında, yağmur borusunda, karşısına ya su çıkacak ya da akan suyun sesini işitecektir.
Onun için su, ister kaldırım üstündeki biri­kintide, ister akan muslukta, isterse köpük dolu bulaşık tasında ya da evyede olsun, “ıs­laklık” anlamına gelir. Suyun içine attığı şey­lerin suya çarparken çıkardıkları seslerden keyif duyar ve bir kaptan öbürüne su doldur­maktan ya da bîr kabı ağzına kadar doldurup,yeniden boşaltmaktan çok hoşlanır,
Bir-iki yaş arasında çocuğunuz, bulaşık yı­kadığınız sırada size yardım etmeyi aklına takar. Bu konuda onu teşvik edin: Evyenin yanına bir iskemle koyup, üstüne çıkmasına yardımcı olun. Kuşkusuz onun bu zevksiz işi paylaşmaktan duyacağı başlıca zevk, ellerini kollarını köpüklü suya daldırmak olacaktır. Bu arada suyu mutfak taşlarına sıçratıp or­talığı da batırır elbet. Ama bu sizin için, taş­ların silinmesi, yani gereksiz bir iş ve zaman kaybı olsa da, onun öğrenme sürecinin önemli bir parçasını oluşturur. Annenin çığlıkları, çocuğun fıkır fıkır gülüşleri: Bunlar bahçe hortumuyla oynamanın keyifleridir.
GÜZELİM AÇIK HAVA
Güzel hava, bahçeli bir eviniz varsa, çocu­ğunuzun su oyunlarını dışarı taşıma olanağını sağlar. Kovalar, plastik bulaşık yıkama kaplan ya da suyla ve yüzen oyuncaklarla dolu plas­tik oyun havuzu, yalnız ona değil, size de “kendinizi yenileyeceğiniz” eğlence saatleri sağlar.
Çocuğunuz, suyun bir süzgeçten ya da hu­niden akışını denemesinin yanı sıra, suda yü­zen yapraklar ya da suya atılınca “inanılmaz” bir biçimde dibine iniveren bir taş, suyla do­lup şişen bir sünger gibi yüzen, batan ya da ıslanıp içine su çeken daha “doğal” nesnelerle de denemeler yapmak isteyecektir. Bu, yeni sözcükler ve yeni kavramlar öğrenmesinin eğlenceli bir yoludur. Ona plastik bir kayık verip, yüzdüğünü gösterin. Kayığın yanına su­ya bir küçük taş bırakın; bu taşın yüzme­diğini, battığını gösterin. Suyu kayığın içine doldurun: Battığını farkederek şaşıracaktır. Ayrıca, suyun üstünde kayarcasına ilerleyen küçük motorlu oyuncaklar da, çocuğunuza makinelerle ve hız kavramıyla kısa sürede, yumuşak bir tanışma sağlayacaktır.
YARDIMCI MİNİCİK ELLER
Çocukların çoğu anne-babalarının davranış­larını taklit etmek ve yaptıkları her işte onlara yardım etmek isteğini duydukları bir aşama bulunur.Bütün küçük çocuklar, bir kaptan döktükleri suyun başka bir kabı doldurken akışına ve çıkardığı sese bayılırlar. Dibine delikler açılmış bir kova, banyo küvetinde tadına doyulmaz bir eğlence kaynağıdır.

Hortum oyunu Bir kaptan Öbürüne su doldurma (altta), hem bir eğlence, hem de bardaklara çay koyma gibi “büyük” işlerini yapma yolunda önemli bir alıştırmadır. Ama “kazalar”a hazır olun.
Çocuklar oyun havuzunda ya da banyoda yalnızca eğlendiklerini ya da su ve çamurla oynadıklarını sanırlar; oysa aynı zamanda, el becerilerini de geliştirmektedirler.
Çocuk, babası arabayı yıkarken ona yardım etmek ister ve bu işi yaparken sırılsıklam olur. Hortumla bahçeyi sunmanıza yardım ederken, bu kez sizi sırılsıklam ede­bilir ve müthiş bir keyif alır. Siz bahçe süzge-ciyle çiçekleri sularken, kendi oyuncak süzgeciyle “susamış” çiçekleri sulamayı öğrenebilir.
Çocuğunuz sudan, hacim, biçim ve kav­ramlarını da öğrenebilir. Ona farklı boylarda kovalar, kaplar verin ve büyük bir kaptan kü­çüğüne ya da dibinde delikleri olan bir kaba su boşaltırken neler olduğunu denemesine olanak tanıyın. Aynı biçimde, dar boyunlu bir şampuan şişesini doldurmanın, geniş ağızlı bir kabı doldurmaktan daha güç olduğunu da kavrayacaktır.
Farklı büyüklükte kaplar, bardaklar, şişeler kullanacağı bu su oyunları, çocuğunuzun, bir kaptan öbürüne su boşaltmayı denerken, el ve göz eşgüdümünü geliştirmesi için de bir fırsat oluşturur.
SU OLİMPİYATLARI
Çocuğunuz dört-beş yaş arasında olduğu ve yarışma içgüdüleri gelişmeye başladığı zaman, bahçede ya da deniz kıyısında, birkaç arkada­şıyla arasında düzenleyeceğiniz “su yarışına da bayılacaktır. Birkaç derince plastik mutfak kabını ya da birkaç çocuk kovasını, suyla dol­durup, aralarında biraz açıklık bırakarak yere sırayla dizin {her çocuk için bir tane);

OYUNUN YARDIMLARI
•el ve göz eşgüdümünü geliştirir
•”batma” ve “yüzme” kavramlarını
uyandırır
•”büyük” ile “küçük” arasındaki farkı
anlatır
•”sıcak” ile”soğuk” konusunda fikir
verir
•”dar” ile “geniş” konusunda fikir verir
Bir hortumun ağzından akan su yağmur, şelale olabilir; minyatür göller oluşturabilir.
biraz ötelerine, daha küçük boş kaplar ya da* boş çocuk kovalan koyun. Her çocuğa bir plastik bardak verdikten sonra, koşup büyük kaptan su almasını, suyu elinden geldiğince yere dökmeden koşup gelerek küçüğüne bo­şaltmasını, böylece kabı doldurmaya çalışma­sını sağlayın.
Çocuklar bu işten, birbirlerinden daha hızlı hareket etmekten büyük keyif duyarlar ve bu su oyununu kazanmak için aralarında yarışır­larken, ortalık cıvıl cıvıl seslerle çınlar.
İkinci bir oyunda, suyu dökmeme kuralına biraz daha ağırlık verebilirsiniz. Her çocuğun eline, yarısına kadar dolu bir plastik su barda­ğı verin. Bir başlama ve bir bitiş çizgisi belir­leyin. Suyu dökmeden başlangıç çizgisinden |bitiş çizgisine koşmalarını söyleyin. Bu kez
birbirleriyle hep birlikte gerçekten yarışabilir­ler ve kazanan yalnızca çizgiyi ilk geçen ol­maz; suyu en az döken de, bir ödül alır.
Bunlar gürültülü, koşuşturmalı oyunlardır ve çok geçmeden, biraz kafanızı dinlemek isteyebilirsiniz. Neyse ki artık, çocuğunuz ve küçük arkadaşları bir görev verilmesinden hoşlandıkları yaştadırlar. Her birine, şampuan şişesi gibi dar boyunlu bir kap ile bir su kabı verin. Bu kez su kaplarından şişelere, elden geldiğince yere dökmeden su doldurmalarını söyleyin.
Suyu şişelere dikkatle doldururlarken, en azından birkaç dakika çıt çıkarmayacaklarından emin olabilirsiniz.
BAŞKA OYUNLAR
Suyu yalnızca gündelik bir nesne olarak dü­şünüyorsanız, çocuğunuzun büyüyen düşgücü ve sözcük dağarcığı bu konudaki düşüncenizi değiştirecektir. Çocuğunuzun alabildiğine ge­niş düşgücüyle kendini kaptırdığı oyunlarında, su her türlü coşku uyandırıcı anlama bürünür. Bir su birikintisi, bir göl olur; bir bardak içme suyu çay, çorba, limonata olabilir; bir mus­luktan fışkırdığı zaman duyan boyayayacak bir boya haline gelebilir. Küçük çocuklar bulaşık yıkamaya yardım etmeye bayılırlar. Çocuğunuz size yardım ediyorsa, sert bir deterjan kullanmayın ve ona üstüne çıkabileceği bir kutu ya da iskemle verin.
resindeki nesneler üstünde yoğunlaşmış dün­yasından, kendi yaşındaki başka çocuklara çevirmeye başlar.
Arkadaşlarıyla oyunlarında, gerçek bir ar­kadaşlığı elle tutulurcasına farkedersiniz. Özellikle kız çocuklarının suyla oynadıkları en keyifli oyunlardan birinde, oyuncak çay sof­rası kurulup, biri suyu getirirken, biri masayı hazırlar; bir üçüncüsü oyuncak çaydanlığı ve fincanları dizer. Sonra, “törenin” en önemli yerine gelinir: Hep birden sırayla, çayı fincan­lara doldurmaya başlarlar.
Çocuklar birlikte bir şey yapmayı ya da kurmayı da severler. Basit bir direği ve bir yelkeni bulunan basit kayıklar, bir su birikin­tisini, kayık yarışı yapılan bir denize çevirir. Taşlar ve küçük taş parçalarıyla, bir baraj yapmaya karar verebilirler.
Çocuk suda onlarla oynamaya başlayınca, birçok gündelik nesneyi, her biri ayrı keyif veren birer oyuncağa dönüştürür.
DİKKAT!
•Suyla oynayan bir bebek ya da küçük bir çocuk, hiç yalnız başına bırakılmamalıdır. Bebekler kolayca suya düşebilirler ve suda yüzüstü kalırlarsa suyu soluyarak soluk borularına alır, çok küçük su birikintilerinde bile, boğulabilirter.
•Bebeğinizin banyoya girmesinden önce, her seferinde suyun sıcaklığını ölçün.
•Büyükçe bir çocuğu çok kısa bir süre banyosunda yalnız bırakacaksınız, muslukların sıkıca kapalı olmasına dikkat edin.
•Yoğurt kaplan, vb. plastik “banyo oyuncakları”, kırılabilir; oynaması için çocuğa her verilişlerinde, kontrol edilmeleri gerekir.
•Her şeyi ağzına götüreceği için, çok küçük bir bebeğe oynaması için vereceğiniz ev eşyasının mikroptan arındırılmış olmasına dikkat edin.

Kabın dibindeki deliklerden su akması kadar eğienceli ne olabilir? Kap boşaldıkça çocuğunuz ağırlık ve yerçekimi kavramlarını, ayrıca delik kaplarla su taşınamadığını öğrenecektir.

SU KORKUSU
Sayıları az da olsa, bazı çocuklar, sudan dehşet duyar, banyo saatlerinden nefret ederler. Bu durum, banyoda kaymış ve suyun içine dalmış, batmış olmak gibi ürkütücü bir deneyimden kaynaklanabilir. Çocukların bu korkularını yenmek için, bazı şeyler yapabilirsiniz: •Banyo zamanını elden geldiğince mutluluk verici ve rahatlatıcı bir oyun zamanı haline getirin. Vaktiniz kısıtlıyaptırmaya kalkmayın. •Bir bebek, bebek küvetinin büyüklüğünden ürkebilir. O zaman, iyice temizledikten sonra, mutfak evyesini deneyin: Evyenin yanına bir havlu serin ve üstüne oturttuğunuz bebeğe destek olun; ayaklarını evyenin içine sarkıtıp suya sokmasına izin verin. •Çocuğunuz bebek banyo küvetinde. bebek banyosunu ‘büyük banyonun içine koyun ve onunla oynamasına izin verin: Banyoya suyunu azar azar doldurun. •Biraz daha büyüdüğünde, duş hortumuyla ya da bahçe hortumuyla oynamasına olanak sağlayın; ama suyun başlangıçta yavaş yavaş gelmesine dikkat edin.Yıkanabilen saçlı oyuncak bebekler, çocuklar için en değerli oyuncaklardan biridir.
SU OYUNLARI
Basit oyunlar çok
eğlendiricidir. Şunları
deneyin:
•Çeşitli büyüklüklerde
kaplar kullanılarak, kaptan
kaba su aktarma oyunu.
•Çocuk kovalarıyla su
fışkırtan tabancalarla
oynanan oyunlar
•Çimenler sulanırken,
yağmurlama
püskürteçlerinin ya da
bahçe hortumunun
fışkırttığı suyun
üstünden atlamak,
altından geçmek (sıcak yaz
günlerinde).
•Elden geldiğince kuvvetle
el vurarak su sıçratmak
(en iyisi, banyoda
yıkanırken)
• Elle, küçük kayık ve
ördekleri iten dalgalar
oluşturmak. suyla süslenmiş çamur pastalar, deniz kıyısın­da kovalarına ıslak kumu doldurup, kovayı ters çevirerek kuleler, saraylar yaparlar.
Çocuklar çok yaratıcı bir araç saydıkları, çamurla oynamayı da çok severler. Çamurdan kuşlar ve tavşanlar, tabaklar ve fincanlar ya­pabilirler. Ellerine biraz sicim, şişe tıpaları ve­rin ve çamura nasıl işaretler yapılacağını gös­terin. Bu onlara ayrıca, daha çok toprak ya da kum katarak çamurun kıvamını nasıl de­ğiştirebileceklerini de öğretecektir.
SU VE DOĞA
Çocuğunuz daha da büyüdükçe, bir havuz ya da göl, ağır ağır akan bir ırmak ya da şırıldayan bir dere, kıyıda kırılan dalgalarıyla deniz kıyısı gibi, içinde suyun jet aldığı gezin­tilerden hoşlanacaktır. Suya çomaklar atmak ve nasıl yüzdüklerini görmek, çeşitli büyük­lükte taşlar atıp, suya çarparken çıkardıkları sesleri dinlemek isteyecektir. Ona düzgün bir taşın su üstünde sıçraya sıçraya nasıl kay­dırılacağını öğretebilir, bu arada siz de çocuk­luk günlerinizdeki keyfi alabilirsiniz. Ayaklan ıslanmasın diye annesinin botlarını giydirdiği küçük bahçıvanın (!) çiçekleri sulaması.