Çocukluk Döneminde Korkular ve Anne – Baba Yaklaşımı

Korku; tehlikeler karşısında gösterilen doğal bir tepkidir. Bilinmeyen ve beklenmeyen şeyler çocukta korku yaratabilir. Korkular; çocuğun içinde bulunduğu çevresel koşullara, geçmiş yaşantılara, uyaranın şiddetine bağlı olarak değişebilir. Annesi köpekten korkan bir çocuk, köpekten korkma davranışı gösterebilir.

Korkular yaÅŸ dönemlerine göre deÄŸiÅŸkenlik gösterir: Bebekken ani seslere karşı aÄŸlayarak tepki veren bir bebek 2 – 3 yaşında elektrik süpürgesinden korkabilir. 3 yaşında anneden ayrı olmak ve yalnız kalmak yoÄŸun endiÅŸeler yaratabilir. 4 – 5 yaÅŸlarında geliÅŸen hayal gücü ile hayaletler, canavarlar ve karanlıktan korkular ortaya çıkar. 5 – 6 yaşında artan hayalleme becerileri ile masallar, çizgi filmler ve televizyon programları korkuların pekiÅŸmesine neden olur.

Çocuklardaki korku tepkileri nelerdir?
KorkmuÅŸ olan bir bebek aÄŸlama, çığlık atma ve anne – babaya sarılma ÅŸeklinde tepki gösterir. Anne – babanın yanından ayrılmak istemez. Yürüme becerileri kazanan bir çocuk bir eÅŸyanın arkasına saklanabilir. Dil geliÅŸimi yeterli düzeyde olan bir çocuk nelerden korktuÄŸunu sözel olarak ifade edecektir. Bu durumda nelerden korktuÄŸunu öğrenebilir ve korkularını ona tanımlayarak rahatlamasını saÄŸlayabilirsiniz. Bazı çocuklar korktuklarında kekeleyebilir. Sizinle akÅŸamları birlikte yatmak isteyebilir. Mide bulanması, kusma, kalp ritminde artma gözlemleyebilirsiniz. Yanından ayrıldığınızda endiÅŸesi artar. Gece korkulu rüyalar görmeye baÅŸlayabilir. AÄŸlayarak uykudan uyanabilir. Ä°ÅŸtahsızlık görülebilir.

Korku yaşayan bir çocuğunuz varsa ona nasıl davranmalısınız?

:: Öncelikle çocuğun neden korktuğu tespit edilmelidir.

:: Korktuğu şeyi tanımlamasını isteyin. Yaşadığı duyguları paylaşarak onu ve korkularını önemsediğinizi hissettirin.

:: Onu dinlerken endişeli olmayın. Korkmuş olan bir çocuk sizin korktuğunuzu hissederse endişe düzeyi daha da artacaktır.

:: Yalnız olmadığını, yanında olduğunuzu, güvende ve her şeyin yolunda olduğunu hissettirin. Bunu ses tonunuzla, mimik ve davranışlarınızla sağlayabilirsiniz. Rahat ve sakin olmalısınız.

:: Ona dokunarak rahatlamasını sağlayabilirsiniz.

:: Korktuğu şeyle ilgili açıklamalar yaparak ona güven vermeye çalışmalısınız. Örneğin; canavarlardan korkan bir çocuğunuz söz konusu ise aslında canavar diye bir şey olmadığını, bunun sadece masallarda olabileceğini açıklayın. Odasını birlikte gezerek, dolapların içine bakarak hiçbir şeyin olmadığını gösterip onun içini rahatlatabilirsiniz.

:: Korktuğu şeyin yavaş yavaş üzerine gitmesini sağlayın. Her aşamayı ona güven vererek ve onayını alarak yaparsanız daha sağlıklı olacaktır. Örneğin; köpekten korkan bir çocuğunuz varsa önce köpek kahramanı olan güzel hikayeler ve masallar anlatın. Önce düşünsel (bilişsel) olarak köpeklerin kötü hayvanlar olmadığını öğretin. Uysal bir köpeği uzaktan izlemesini sağlayın, zarar vermediğini görmesi gerekir. Biraz zaman tanıyarak yavaş yavaş yaklaşmasını sağlayın. Kontrolün onda olduğunu hissettirmelisiniz.

:: Korkulu masallar anlatmamalı ve çizgi filmler izlettirmemelisiniz.

Korkuların ortaya çıkması doÄŸal bir süreç olsa da bir süre sonra doÄŸru anne – baba yaklaşımları ile kontrol altına alınmalıdır. Kontrol altına alınmayan ve sürekli tekrar eden korkular çocukların psiko-sosyal geliÅŸimlerini olumsuz etkiler. Farklı davranış problemlerinin ortaya çıkmasına ve çocuÄŸun günlük yaÅŸantısını olumsuz etkilemesine neden olur. Uzun süren korkular çocuÄŸun kendine güvenini olumsuz etkiler. Uzun süre kontrol edilemeyen ve gittikçe artan korkular söz konusu olduÄŸunda bir uzman desteÄŸi alınması çok daha saÄŸlıklı olacaktır.