Mucize gelişim
Bebeklik dönemi, 0-2 yaş Genelde 0-24 ay olarak kabul edilmektedir. 0-2 yaşlar arasını içeren bebeklik dönemi fiziksel açıdan pek çok temel becerinin kazanıldığı bir dönemdir. Bu dönem içerisinde bebeklerin hem beden oranlarında hızlı bir büyüme hem de hareket kabiliyetlerinde ciddi bir artış yaşanmaktadır. 0-2 yaş arasını kapsayan duyusal motor dönem adını, yeni doğanın sahip olduğu duyu organlarından ve kol ve bacaklarını, başını hareket ettirmesinden alır. Bebek bu dönemde kendini dış dünyadan ayrı bir varlık olarak algılayamaz. Bu nedenle de, kendi dışındaki nesnelerin deviniminden habersizdir. Bunu tam olarak ancak 24. aya yaklaştığı sırada anlayabilir
Bebeklik döneminde kazanılan temel beceriler şunlardır;
* Yürümeyi öğrenme,
* Katı yiyecekleri yemeyi öğrenme,
* Tuvalet eğitimi yoluyla dışkısını kontrol edebilme,
* Vücudunun çeşitli organlan arasmda koordinasyon sağlayabilme,
* Nesne devamlılığının (gözünün önünden alman nesnelerin yok olmazlığını bilebilme) kazanılmasıdır.
Bebeklik Döneminde Genel Gelişim Özellikleri: İki yıllık bir süreci kapsayan bu gelişim aşamasında aylara göre değişim süreci şu şekilde gerçekleşir:
0-4 ay arası: Sadece uyuyor ve emiyor gibi gözükse de, aslında bu minik canlı bir çok şey yapabilmektedir. 1. aydan sonra, düz bir zeminde kafasını birkaç saniyeliğine kaldırabilir. Nesnelerin seslerine tepki gösterebilir. Yüzünün yaklaşık 15 cm. üzerinde hareket ettirilen nesneleri gözleriyle takip edebilir. Ağlama dışında da sesler çıkarabilir ve gülüşe karşılık verir. 3-4 ay arasında karnının üzerinde uzanırken, kafasını 45-90 derece yukarı kaldırabilir. Kollarından destek alarak göğsünü kısa süreli kaldırabilir. Yüksek sesle güler, iki elini kavuşturabilır, kendiliğinden güler, memnuniyetten çığlıklar atabilir. Oturtulduğunda kafasını dik tutabilir, küçük nesnelere dikkat gösterebilir. Parmaklarının ucuna oyuncak tutuşturulduğunda onu kavrayabilir.
4-8 ay arası: Dik durduğunda başını düz tutabilir, Oturur duruma çekildiğinde başını gövdesiyle aynı seviyede tutabilir. Karnının üzerindeyken kollarından destek alarak göğsünü kaldırabilir. Yardımsız olarak oturabilir, dik tutulduğunda bacaklarına bir miktar ağırlık verebilir. Parmaklarının ucuna veya arkasına değdirilen bir çıngırağı kapabilir, ulaşamayacağı bir yerde duran bir oyuncağı almaya çalışabilir, insan sesine doğru dönebilir, Agu veya benzeri sesli-sessiz harf kombinasyonlarını çıkarabilir.
Yardımsız olarak oturabilir, ayakta tutulduğunda bacaklarına bir miktar ağırlık verebilir, kendi kendine bir kraker yiyebilir, duyduğu bir sese doğru dönebilir, oyuncağını elinden almaya çalıştığınızda itiraz edebilir, karın üstü dururken oturur hale geçebilir, bir nesneyi bir elinden diğerine geçirebilir, çeşitli heceler mırıldanabilir.
8-12 ay arası: Uzaktaki bir oyuncağı yakalamaya çalışabilir, oturur pozisyondan ayağa kalkabilir, yüzüstü pozisyondan oturur pozisyona geçebilir, birisine veya bir şeye tutunarak ayakta durabilir, bir oyuncağını elinde almaya kalktığınızda karşı koyabilir. “Hayır” kelimesini anlayabilir fakat her zaman uymayabilir, rasgele “anne” veya “baba” diyebilir, oyun için el çırpabilir veya el sallayabilir.
Eşyalara tutunarak yürüyebilir, baş ve parmak uçlarını kullanarak, bir cismi kaldırabilir, Anlık ayakta durabilir, top oynayabilir (topu size yuvarlayabilir), el çırpma oyunu oynayabilir, el sallayabilir.
12-18 ay arası: Yerde tek basma 10-15 dakika oturabilir. Yerde, uzağında duran oyuncağı, dengesini yitirmeden öne doğru eğilerek alabilir. Tüm bedenini, kol ve bacaklarını etkin biçimde hareket ettirir (banyoda, beşikte vs. çok hareketlidir). Bedenini bir yandan diğer yana döndürebilir, yerde yuvarlanabilir, kıvrıla kıvrıla ilerler. Emeklemeye çalışır. Kendini yukarı çekip, tutunarak bir süre ayakta durabilir ancak tekrar yere oturamaz, geriye düşer. Kol altlarından tutularak ayağa kaldırılırsa, amaçlı biçimde ayaklarını sırayla birbirinin önüne götürerek adım atar. Bedenini kullanabileceği oyunlar üretir.
Çevresindeki insanlara, olaylara görsel açıdan büyük ilgi duyar. Yeni gördüğü bir nesneye, uzun uzun dikkatle bakar, inceler. Kendisine uzatılan nesneyi uzanarak alır ve bir elinden diğerine geçirir, altını üstüne çevirir, canlı bir dikkatle uğraşır. Küçük objeleri işaret parmağıyla iter ya da gösterir. Başparmağı ve işaret parmağını kullanarak küçük nesneleri eline alabilir. Oyuncağını elinden bırakmak istediğinde, yerine koymayı başaramasa da yere bırakabilir, istemeden düşürdüğünde ise doğru yöne bakar ve arar. 3 m yakınındaki insanların, objelerin (küçük olanların bile) hareketlerini büyük bir ilgiyle dakikalarca izler. Alışık olduğu seslere, özellikle insan seslerine büyük bir keyif ve istekle ilgi gösterir. Çevresindekilerin ilgisini çekmek için yüksek sesle” bağırır, susar, tepkileri dinler ve sonra yine bağırır. Çok sık duyduğu bazı sözcüklerin (“yoo”, “hayır”, “güle güle”, “gel” vb. ) anlammı bilir. Cıvıltılı seslerle yetişkinleri taklit eder, öksürük, hapşırık gibi dikkatini çeken davranışları tekrarlayıp tepkileri izler. Kulağına 1 m uzaklıkta uygulanan işitme testlerinde, ses kaynağının yerini hemen belirler. Ses kaynağı yanlarda değil de tam ortadaysa (örn. başının tam üstünde) başarılı olamayabilir. İşitme engelli çocukların, bu testlerde ses kaynağını belirleme performansı düşüktür. Çocuğun sesli ifadeleri ilkel düzeyde olabilir ve heceleme aşamasına ulaşamayabilir. 8 -9 aylıktan sonra yetersiz, tekdüze sesli ifadeler her zaman kuşku uyandırmak ve mutlaka bir çocuk doktoruna danışılmalıdır!
7 – 9 aylar arasında bebek, özel bir bağlılık geliştirdiği annesinden ayrı kaldığında, bu duruma negatif tepki gösterir. Bebeğin, bir tek kişiye özel geliştirdiği bu tepki kuvvetli bir bağın kanıtıdır ve buna “Ayrılık Endişesi” adı verilir. 8. aydan sonra bebek, yabancılardan korkmaya başlar. Yabancılarla tanıdığı kişiler arasında belirgin biçimde ayrım yapar ve yabancıların ilgisine cevap vermeden önce güven duygusuna gereksinim duyar, tanıdığı kişiye sıkıca tutunup yüzünü yabancıdan gizlemeye çalışabilir.
Bisküvi, ekmek kabuğu, kraker gibi yiyecekleri tutar, ısırır, çiğner. Biberon veya bardağı elleriyle sıkıca kavrar. Yemek yedirilirken kaşığı tutmaya çalışır. Her şeyi ağzına götürmeyi sürdürür. Kızdığı ya da bir şeyi istemediği zaman, bunu bağırarak kendini geriye iterek anlatır. Oyuncağını eliyle kavrayıp yetişkine uzatır ama henüz avucuna koyamaz. İlgisini çeken nesneleri, yastığın ya da örtünün altına gizlenirken izler ve bir bölümü görünüyorsa bulur.
Kucakta taşınmaktan mutlu olur, annesinin kucağında güvenli şekilde çevreyi meraklı bakışlarla izler. Bu dönemde bilişsel açıdan önemli atılımlar yapılır. Bunlardan en önemlisi; nesnenin sürekliliği’ nin anlaşılmasıdır. Bu aylara kadar bebekler, göz alanından çıkan bir objeyi arama davranışında bulunmazlar, çünkü ona göre obje görünmez olduğunda varlığını tümüyle yitirir. Oysa 9 aydan itibaren bebek, göz alanından çıkan bir objeyi aramaya başlar. İlk kez tümüyle zekâ ürünü davranışlar görülmeye başlanır. Bu devrede ilk kez amaçlı bir eyleme geçer; örneğin yastığın altındaki objeye ulaşmak için daha önceleri yastığa vururken, bu devrede yastığı iter ya da doğrudan yerini değiştirir.
18-24 ay arası: Bu aylar arasındaki çocuk, bağımsız olarak yürüyebilir. Tabağını ve bardağını taşıyabilir. Dış giysilerini çıkarabilir ama henüz tam olarak giyemez. Ayakkabısını giyebilir ama bağcıklarını bağlayamaz. Duygu ve düşüncelerini mimik ve jestlerinin de yardımıyla karşısındakine anlatabilecek kadar konuşma yeteneğine kavuşur. Pasif kelime hazinesi hızla artar. Büyük kas gelişimi tamamlanmıştır. Küçük kas gelişimi gelişmeye devam eder.