Doğumda Ağrı Dindirme Yolları

Normal şartlarda kimse ağrı çekmek istemediği için ağrı dindirme önemli bir konudur. Ancak, hafifletmek mümkün olsa bile, bebeğin doğum kanalından çıkmasını sağlayan rahim kasılmaları acı vericidir.

Doğumda Ağrı Dindirme Yolları

Doğumda ağrı dindirici kullanımı konusu uzun yıllardır hamile kadmlar ve sağlık profesörleri tarafından tartışılan zorlu bir konudur. Tüm tartışmalarda olduğu gibi, bu konuda da görüşlerin kutuplaşma eğilimi vardır. Bazıları ağrının bu sürecin tamamlayıcı bir parçası olduğuna inandıkları için her türlü ağrı kesiciyi reddediyorlar. Öte yandan en ufak rahatsızlıkta bile epidural verilmesini isteyen kadınlar sancı sürecini tamamen pas geçerek sezaryeni tercih ediyorlar.
Kararlarını vermeden önce kadınlara her türlü seçenek açıklandığı ve tavsiye edildiği takdirde bu iki görüşü de kabul ediyorum, ilk kez doğum yapan kadınlar, daha önce böyle bir ağrıyla karşılaşmadıkları için doğum ağrısının kendilerini nasıl etkileyeceğini bilemezler. Daha önce doğum yapan kadınlarsa, kendi ağrı eşiklerini biliyorlardır ama her doğum birbirinden farklı olduğu için, bu sefer nasıl bir ağrıyla karşı karşıya olduklarını bilmeleri beklenemez. Bu dünyaya sağlıklı bir bebek getirebilen bir kadının, ağrı dindirici ilaçlardan yardım aldığı için kendini başarısız görmesini kabul edemem.
Kişisel fikrim, açık görüşlü olmaktan ve işi zamana bırakarak o anki duruma göre karar vermekten yanadır. Ağrı dindirme yöntemleri hakkında ne kadar çok bilgi edinirseniz, doğum zamanında siz ve bebeğiniz için en iyi seçimi yapabilecek durumda olacağınızdan, oldukça fazla bilgi edinmenizi öneriyorum.

MEDİKALİZE AĞRI DİNDİRİClLER
ÜÇ GENİŞ GRUP VARDIR:
Analjezikle ağrı dindirme veya ağrı algısı:
► entonoks gibi inhalasyon analjezikleri
► petidin gibi sistemik analjezikler

ANALJEZİK İLAÇLAR
Analjezik ilaçlar sinir sistemi tarafından beyne gönderilen ağrı iletilerinin beyin reseptörlerince köreltilmesini sağlar. Entonoks ve petidin doğum sancısında en çok kullanılan analjezik ilaç türleridir.

INHALASYON ANALJEZİSİ
Entonoks (nitroz oksit) havayla karıştırılarak 50:50 kullanıldığında beyindeki ağrı merkezlerini bilinç kaybı veya yatışma hissi oluşturmadan hissizleştiren analjezik bir gazdır. Ancak bu gazı kullanırken kendinizi sersemlemiş, sanki uçuyormuş gibi veya!; etrafınızda olan şeylerle ilişkiniz kesilmiş gibi hissedebilirsiniz ve çoğu kadın için doğum sırasında böyle hissetmek çok güzeldir.
Ulusal Doğum Koruma Derneğinin ; son zamanlarda yaptığı araştırmalara göre, ingiltere’deki kadın doğum bölümlerinin yüzde 99’unda entonoks tüpü bulunmaktadır ve doğum yapan kadınların yüzde 55’i analjezik olarak entonoksu tercih etmektedir. Bu kadar popüler olmasının nedeni annenin aldığı gaz miktarının kontrol altında olmasıdır ve böylece aşırı doz alarak bebeğinin veya kendisinin yan etkilerden zarar göreceği endişesi taşım amasıdır.
Gazı ve havayı nasıl kullanacaksınız?
Entonoksu kullanmanın en iyi yolu, kasılmalar başlayana kadar beklemek, eğer maske kullanıyorsanız burnunuzdan, ağızlık varsa ağzınızdan yavaş yavaş içinize çekmek ve sonra yavaşça nefesinizi dışarıya vermektir. Beş ila altı nefesten sonra beyninizde analjezik seviyeye ulaşılmış olacaktır, ağrının dindiğini fark edecek ve büyük ihtimalle kendinizi rahat ve hafiflemiş hissedeceksiniz. Kasılmalar kesilene kadar gazı içinize çekip sonra dışarı üflemeye devam edebilirsiniz

Kasılmalar arasında gazı kullanmayı bırakmak önemlidir çünkü sürekli kullanım bir sonraki kasılmanın ağrısını dindirmez üstüne üstlük midenizin bulanmasına ve kendinizi şaşkın hissetmenize yol açar. Bazı kadınlar lastikten yapılan yüz ve gaz maskelerinin mide bulantısına neden olduğunu söyledikleri için ağızlıkların daha kullanışlı olduğunu düşünüyorum. Ayrıca ağzınızda ısırabileceğiniz bir şey olması şiddetli kasılmalar sırasında işinize yarayabilir.
Birçok kadın için entonoks sancının ilk aşamalarını atlatmada yardımcı olmaktadır. Bazı kadınlar sancılanma süresince entonoksla idare ederken bazıları sancının ikinci aşamasındaki şiddetli kasılmalar için ek analjeziklere ihtiyaç duymaktadır. Kendinizi kontrol altında hissetmenizi sağlayan ve aynı zamanda bir çeşit ağrı dindirme yöntemi olan nefes tekniğinize odaklanmanızı sağladığı için, ilk aşamada gaz ve hava kullanmanın faydalı olduğuna inanıyorum.
Entonoks plasentadan kolayca geçmesine rağmen, bebeğin vücudundan kolayca atılabilmekte ve hiçbir ters etki yaratmamaktadır, bu yüzden bebeğiniz doğduğunda kafasının iyi olacağını veya güleceğini zannetmeyin.
SİSTEMİK ANALJEZİ
Sistemik ağrı dindiriciler tüm vücudu etkiler. Opioid ve özellikle morfinin sentetik eşdeğeri olan petidin doğum sırasında sık kullanılanların başında gelir. Bunlar ağrıyı azaltırken aynı zamanda uyuşukluk yaratan narkotik (uyuşturucu) ilaç familyasındandır. Petidin beyinde ve omurilikte bulunan belirli reseptörleri uyararak sinir sistemi tarafından beyne gönderilen ağrı iletilerinin körelmesini sağlayarak ağrıyı dindirir. Bunun nedeni, aynı reseptörlerin vücudumuzdaki doğal ağrı kesici olan endorfin tarafından kullanılmasıdır.

Petidin genellikte kalçadan veya üst bacaktaki kaslardan enjeksiyon yoluyla çabuk ve kolay bir şekilde verilir ve etkisini 15-20 dakika içinde gösterir. Bu ağrı dindiricinin etkisi 3 ila 4 saat sonra geçer ve yenisinin verilmesi gerekir.
1950’den beri ingiltere’deki ebeler, doktor reçetesi olmadan kendi inisiyatifleriyle doğum yapan kadınlara petidin enjeksiyonu yapabilmektedir. Bu yüzden petidin, ebelerin yaptırdığı doğumların neredeyse yüzde 40’ında kullanılan popüler bir ağrı dindiricidir.
Petidine bağlı sorunlar
Petidin, doğum sancısında analjezik olarak takibi zor bir ilaçtır çünkü ağrıyı etkin bir şekilde dindirirken aynı zamanda annenin aşırı derecede sakinleşmesine neden olmaktadır. Bu da kasılmalar arasında annenin solunum zorluğu çekmesine ve oksijen seviyesinin düşmesine neden olur. Petidinin mide bulantısı, kusma, hazımsızlık ve mide boşalım zorluğu gibi yan etkileri bulunmaktadır ve birçok anne petidin aldıktan sonra dış dünyayla iletişimlerinin koptuğunu söylemektedir.
Petidin alımının diğer bir dezavantajı da plasentadan kolayca geçerek bebeğe ulaşabilmesi ve bebeğin sersemlemesine neden olmasıdır. Bebek sakinleştikçe CTG’deki değişkenlik azalacak bu da bebeğin kalp atışlarının yorumlanmasını zorlaştıracaktır. Solunum sıkıntısı nedeniyle bebeğin Apgar Skorları düşük olduğu için petidinin etkilerini ortadan kaldırmak için nalokson enjeksiyonu yapılması gerekecektir.

LOKAL (BÖLGESEL) ANESTEZİ
Doğum sancısında ve doğumun üçüncü aşamasındaki ağrıları dindirmek için çeşidi lokal anesteziler kullanılabilir. Tüm bu çeşitler, sinir liflerinin lokal anestetik ilaçlarla bloke edilmesine dayanmaktadır.

Kullanılan lokal anestezinin türü, yapılacak operasyona bağlıdır. Örneğin, epidural her türlü sancıda, doğum süresince kullanılabilirken, spinal blok genellikle sezaryen ameliyatlarında veya plasentanın elle alınmasında kullanılır. Aynı şekilde, pudendal veya servikal blok, basit forseps veya vakumlu doğumlarda ağrıları başka şekilde dinmeyen kadınlar için yeterli analjezik çeşitleridir.
EPİDURAL BLOK
iyi şekilde uygulanan epidural blok karnınızı hissizleştirerek ağrılı rahim kasılmalarını hissetmenizi engeller. Ağrı dindirmenin bir diğer çeşidi olan bu yöntem, doğum bölümünde 24 saat anestezi imkânı bulunan hastanelerde rutin olarak uygulanmaktadır. Hastaneye yattığınızda ebenize epidural isteyip istemediğinizi söylemenizde fayda olacaktır böylece ilerleyen saatler için anestezi uzmanlarını önceden ayarlayabilir.

Epidural nasıl etki eder?
Omuriliğiniz dura adı verilen kalın bir zarla/kılıfla çevrilidir, bunun etrafını saran ve kemiklerden oluşan vertebral kolon, omuriliği korur (Bkz. S. 313). Epiduralin yapıldığı nokta vertabral kolon ve omurilik arasındadır.
Kasılma ağrılarınızı kontrol eden sinir lifleri vertabrayı geçerek karın bölgesine girmeden önce, omuriliği geçip, dural kılıfı delerek epidural aralıktan geçer. Bu epidural bölgeye enjekte edilen anestetik ilaç sinir liflerine nüfuz ederek ağrı yollarını bloke eder.
Eğer anestetik ilacın dozu yüksekse, bacaklarınızı ve mesanenizi kontrol eden motor sinir lifleri de bloke edilir, bu durumda bacaklarınızın ağırlaştığını hisseder ve hareket ettirmekte zorlanabilirsiniz; aynı zamanda mesanenizin dolu olup olmadığını anlayanlayabilirsiniz.